نوآوری یکی از عوامل کلیدی موفقیت سازمان‌ها در جهان امروز است که به آنها امکان می‌دهد در محیط‌های پیچیده و رقابتی به رشد و توسعه دست یابند. رفتار سازمانی و خلاقیت به‌عنوان دو مؤلفه اساسی در عملکرد سازمانی، نقش مهمی در ایجاد و توسعه نوآوری دارند. این مقاله با هدف بررسی هم‌افزایی میان رفتار سازمانی و خلاقیت، به ارائه چارچوبی جامع برای تقویت نوآوری در سازمان‌ها پرداخته است. در این راستا، تأثیر فرهنگ سازمانی، سبک رهبری، ساختار سازمانی و ارتباطات بر خلاقیت و نوآوری مورد تحلیل قرار گرفته است. روش تحقیق این مقاله به‌صورت ترکیبی (کمی و کیفی) طراحی شده است. در بخش کیفی، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مدیران و کارکنان سازمان‌های موفق انجام شده و داده‌ها با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده‌اند. در بخش کمی، داده‌ها از طریق پرسشنامه استاندارد جمع‌آوری و با نرم‌افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شده‌اند. جامعه آماری شامل مدیران و کارکنان 10 سازمان فعال در حوزه‌های تولیدی، خدماتی و فناوری اطلاعات بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان داد که فرهنگ سازمانی باز و مشارکتی، سبک رهبری تحول‌آفرین، ساختار سازمانی انعطاف‌پذیر و ارتباطات مؤثر میان کارکنان، تأثیر مثبت و معناداری بر خلاقیت و نوآوری سازمانی دارند. همچنین، تحلیل رگرسیون چندگانه و مدل معادلات ساختاری نشان داد که ساختار سازمانی به‌عنوان متغیر میانجی، نقش مهمی در تقویت رابطه میان رفتار سازمانی و خلاقیت ایفا می‌کند. ضرایب رگرسیون نشان دادند که فرهنگ سازمانی با ضریب بتای 0.45، سبک رهبری با ضریب بتای 0.38 و ارتباطات سازمانی با ضریب بتای 0.29 بیشترین تأثیر را بر خلاقیت دارند. تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط مثبت و معناداری میان رفتار سازمانی و خلاقیت وجود دارد. ضریب همبستگی میان فرهنگ سازمانی و خلاقیت برابر با 0.68، سبک رهبری و خلاقیت برابر با 0.52 و ارتباطات سازمانی و خلاقیت برابر با 0.47 بود. همچنین، تحلیل مدل معادلات ساختاری نشان داد که رفتار سازمانی از طریق ساختار سازمانی نقش میانجی قابل توجهی در افزایش خلاقیت ایفا می‌کند. این تحقیق نشان داد که تعامل میان رفتار سازمانی و خلاقیت، زمینه‌ساز نوآوری در سازمان‌هاست. سازمان‌هایی که به ایجاد فرهنگ نوآوری، رهبری تحول‌آفرین، ساختارهای انعطاف‌پذیر و ارتباطات مؤثر توجه دارند، می‌توانند به‌طور مؤثرتری از این تعامل بهره‌مند شوند. چارچوب پیشنهادی این مقاله می‌تواند به‌عنوان راهنمایی عملی برای مدیران و رهبران سازمان‌ها در راستای توسعه نوآوری مورد استفاده قرار گیرد. براساس یافته‌های این تحقیق، پیشنهاد می‌شود سازمان‌ها با تقویت فرهنگ نوآوری، ایجاد فضای امن روانی برای بیان ایده‌های نو، کاهش بوروکراسی و افزایش ارتباطات میان کارکنان، بستر مناسبی برای خلاقیت و نوآوری فراهم کنند. همچنین، آموزش مدیران در زمینه سبک‌های رهبری تحول‌آفرین و تقویت مهارت‌های ارتباطی میان کارکنان می‌تواند به افزایش نوآوری کمک کند.

خلاقیت نوآوری رفتار سازمانی فرهنگ سازمانی رهبری تحول‌آفرین